Nhân ngày Ông Táo, tản mạn về câu cá và bài thơ hay nhất Đường thi về câu cá

Trần Đông Phong

           Ngày 23 tháng Chạp thấy mọi người bận rộn về việc mua cá rồi thả cá tiến Ông Táo về trời, tôi lại liên tưởng đến việc câu cá và tất nhiên không thể thiếu được một bài thơ Đường về câu cá.

          Câu cá là thú vui, giải trí của nhiều người. Chỗ này thấy đưa tin câu được con cá vàng 10 cân, chỗ kia thấy nói câu được con trắm đen nửa tạ. Ngẫm nghĩ một chút mới thấy rằng không kể những người làm nghề câu cá, việc câu cá giải trí tưởng là cỏn con thế mà từ đông tới tây, từ cổ đến kim, cũng liên quan đến những chuyện quốc gia đại sự thú vị.

         Thoạt tiên ai cũng nghĩ ngay đến chuyện bên Tàu, ông Lã Vọng (TK 12 TCN) câu cá bằng lưỡi câu thẳng, cách mặt nước một gang, thế mà năm 80 tuổi giúp Chu diệt Trụ, được phong làm vua nước Tề, thọ hơn trăm tuổi. Ở Hà Nội có hàng chả cá Lã Vọng ăn theo tích này rất đông khách, là điểm hấp dẫn du khách quốc tế. Ấy là chuyện xưa, đời nay có nguyên soái Diệp Kiếm Anh, Chủ tịch Trung Quốc, làm chủ tịch danh dự Hiệp hội câu cá năm 1983 năm 86 tuổi. Còn chuyện bên Mỹ thì tổng thống Mỹ Bush (bố) rất thích câu cá, năm 2008 lúc đã 84 tuổi còn câu được con cá cháo (tarpon) khổng lồ nặng 135 pound (hơn 61 kg), đây là trọng lượng kỷ lục đối với cá cháo câu được ở Mỹ. 
Ở nước Nga mới đây năm 2013 tổng thống Putin câu được con cá măng 21 kg, lớn nhất trong số cá măng câu được. Chuyện câu cá thể thao giải trí còn được đưa vào văn học với tác phẩm đoạt giải Nobel văn học Ngư ông và biển cả kể về việc câu một con cá kiếm khổng lồ cỡ bằng con thuyền, của văn hào Hemingway, vốn rất mê câu cá kiếm. Ngày nay quốc tế có Giải câu cá kiếm mang tên Hemingway rất có uy tín.

          Bây giờ ta đến với một bài thơ Đường về chủ đề câu cá. Đó là bài Giang tuyết của Liễu Tông Nguyên.

Nguyên tác:

江雪

千山鳥飛絕，

萬徑人蹤滅。
孤舟簑笠翁，

 獨釣寒江雪。

柳宗元

Phiên âm:

Giang tuyết

Thiên sơn điểu phi tuyệt

Vạn kính nhân tung diệt

Cô chu thôi lạp ông

Độc điếu hàn giang tuyết.

Liễu Tông Nguyên

Dịch nghĩa:

Tuyêt trên sông

Chim bay đi hết khỏi dãy núi hàng nghìn ngọn.

Hàng vạn lối đi nhỏ không một dấu chân người.

Trên con thuyền cô độc có một ông già mặc áo tơi,

Một mình câu cá trong cảnh tuyết lạnh buốt trên sông.

Dịch thơ:

Sông tuyết

Nghìn non chim bay cả

Vạn nẻo vắng bóng người

Thuyền đơn, ông lão lá

Sông nước lạnh buông cần.

          Liễu Tông Nguyên (772-819): người Sơn Tây, TQ, đỗ tiến sỹ, làm quan được đánh giá tốt, trải nhiều thăng trầm. Để lại 140 bài thơ được đánh giá cao. Đặc sắc nhất là bài Giang Tuyết, có thể coi là bất bủ, hay nhất Đường thi về chủ đề câu cá.

(TĐP)