Alfred de VIGNY Nhà thơ Pháp nổi tiếng

Bài viết thứ 3 trong loạt bài của Trần Đông Phong đăng trên blogE nhân kỷ niệm 40 năm quan hệ ngoại giao Việt-Pháp 1973-2013

Bài thơ Cầm sắt của Lý Thương Ẩn, nhà thơ thời Đường có câu “Thử tình khả đãi thành truy ức” nghĩa là “Tình cảm này có thể đợi được bằng cách truy tìm trong trí nhớ”. Giờ đây là lúc tôi đang nhớ lại những bài thơ Pháp đã đọc hồi sinh viên, để chuẩn bị cho Tuyển tập thơ dịch thơ Pháp “Iris dáng mong manh / Fragiles Iris”. Dưới đây là một trong số đó.

          Alfred Victor, Bá tước Vigny (1797-1863), nhà thơ Pháp nổi tiếng với bút danh Alfred de Vigny thuộc trường phái lãng mạn, có nhiều tác phẩm trong các lĩnh vực khác như sân khấu, tiểu thuyết lịch sử, lãng mạn.

          Trước năm 1945, các nhà hoạt động cách mạng đấu tranh cho độc lập, tự do của Việt Nam thường truyền khẩu nhau mấy câu thơ tiếng Pháp để giữ vững khí tiết trước những gian khổ, hy sinh cho sự nghiệp cách mạng:

“Gémir, pleurer, prier est également lâche.
Fais énergiquement ta longue et lourde tâche
Dans la voie où le Sort a voulu t'appeler,
Puis après, comme moi, souffre et meurs sans parler.”

Lời thơ dịch của các chiến sỹ cách mạng thời đó:

          Khóc than, rên xiết là hèn

Hãy vì nhiệm vụ vượt lên đau buồn

          Quản chi số phận gọi tên

Nghiến răng rồi chút hơi tàn như không.

          Đó chính là bốn câu cuối trong bài thơ La Mort du Loup (Cái chết của con sói đầu đàn) của nhà thơ Pháp Alfred de Vigny.

          Lúc nào có điều kiện tôi sẽ trở lại bài thơ này với những con sói kiêu hãnh. Còn dưới đây là bài thơ của số đăng kỳ này

L'âge d'or de l'avenir

Le rideau s'est levé devant mes yeux débiles,
La lumière s'est faite et j'ai vu ses splendeurs;
J'ai compris nos destins par ces ombres mobiles
Qui se peignaient en noir sur de vives couleurs.
Ces feux, de ta pensée étaient les lueurs pures,
Ces ombres, du passé les magiques figures,
J'ai tressailli de joie en voyant nos grandeurs.

Il est donc vrai que l'homme est monté par lui-même
Jusqu'aux sommets glacés de sa vaste raison,
Qu'il y peut vivre en paix sans plainte et sans blasphème,
Et mesurer le monde et sonder l'horizon.
Il sait que l'univers l'écrase et le dévore;
Plus grand que l'univers qu'il juge et qui l'ignore,
Le Berger a lui-même éclairé sa maison.

(Alfred de Vigny)

Tuổi vàng của tương lai

Kéo rèm trước mắt mờ mờ

Tràn đầy ánh sáng sắc màu lung linh

Phận ta định bởi bóng hình

Phủ đen sắc sống cho tình phôi phai

Lửa này tinh khiết ý ai

Bóng kia quá khứ hình ma khi người

Run run sướng tận nói cười

Bóng hình to lớn như người chiêm bao

Tin rằng mình tự nâng cao

Đỉnh băng giá ấy dẫn vào lý nao

Hòa bình cùng sống thanh cao

Chẳng điều chê trách, chẳng câu phàn nàn

Chân trời và cả thế gian

Đo, tìm, đè nát, phá tan, đổi dời

Kìa ai hơn cả bầu trời

Bên lời phán xét, bên lời biết đâu

Tự ta chiếu sáng nhà ta

Mục Đồng ấy chính Cha già tóc sương.

(TĐP dịch từ nguyên tác tiếng Pháp của Alfred de Vigny)