Chủ Nhật, 17 tháng 3, 2013

Ảo ảnh

Ngày còn nhỏ tôi có nghe người lớn nói về ảo ảnh. Có câu chuyện kể rằng, một số người đi tàu qua sa mạc bỗng nhìn thấy trước mắt mình một thành phố nguy nga lộng lẫy với những hồ nước trong xanh,  nhưng đi mãi vẫn không đến được thành phố đó, rồi bỗng dưng nó biến mất như nó đã từng xuất hiện. Giờ đã có tuổi, chiêm nghiệm lại thấy nhiều lần mình cũng đã nhầm lẫn ảo ảnh với cái có thực trong đời và mỗi lần như thế mình đều phải hứng chịu một hậu quả đáng buồn. Tôi có một bài thơ viết lâu rồi, hơn 30 năm về trước, không ngờ đến hôm nay nó vẫn còn mang tính thời sự đến thế, xin post lên để các bạn cùng đọc và tự suy ngẫm xem mình có ảo tưởng không?  (NCT)

Ảo ảnh

Giữa dòng người anh bước đi chầm chậm.
Màn đêm bao trùm không gian.
Chợt hiện lên trước mắt anh
Bóng dáng em như hào quang chói lọi,
Đuôi tóc dài đung đưa vẫy gọi...

Quanh anh tất cả sáng bừng lên.
Trên đường người chen chúc trong đêm,
Anh vẫn thấy phía trước anh rất rõ
Chiếc áo hồng ôm hình em bé nhỏ...

Rồi ta đi đến một dòng sông
Anh dừng lại, em còn đi tiếp.
Giữa đôi bờ đâu nhịp cầu mơ ước
Để anh có thể bước qua?

Anh đứng bên này sông
Nhìn theo mãi  xa xa ...
Bóng em dần nhoà
Màu hồng cũng khuất
Màn đêm ập đến
Bao trùm tất cả không gian
Bao trùm lên cả hồn anh.


Ảo ảnh của ngày xưa và  và thực tại hôm nay                                                
                                                                                                         NCT - Hè 1980

20 nhận xét:

  1. Khiếp, NCT kiếm đâu được mấy cô tóc dài thế nhỉ. Đúng là ẢO ẢNH.

    Trả lờiXóa
  2. He, 1980 à? Diệu Hồng à? Áo hồng tóc dài.

    Trả lờiXóa
  3. Một em tóc dài như thơ thôi thì thật đáng yêu, sáu em tóc dài quét đất xếp hàng như thế, em trông cứ ghê ghê, như những cô gái trong LIÊU TRAI ấy anh NCT ạ!

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Nhất trí dán lại ảnh khác ngay cho bạn đỡ ghê ghê. Của nhà trồng được mà. Đây đúng là một bức tranh ảo ảnh 100%. (NCT)

      Xóa
  4. (Lời bình của N22)

    LẼ RA, TRONG "ẢO ẢNH", MÀN ĐÊM KHÔNG PHỦ DÀY ĐẾN THẾ …

    Màu trắng và màu đen. Ánh trời và màn đêm. Vui và buồn. Yêu đương và đau khố. Si tình và thất tình. Hi vọng và thất vọng … Đó là những sắc màu, những cung bậc cơ bản nhất của thế giới khách quan và thế giới nội tâm con người.
    ẨO ẢNH phản ánh những gam màu cơ bản ấy. Thông qua câu chuyện tình yêu, thông qua tâm trạng của một chàng trai si tình nhưng lại thất tình, bài thơ nói đến những nét tâm trạng chung của con người trong một thời điểm nhất định nào đó của cuộc đời: Hi vọng và thất vọng …
    Để xây dựng biểu tượng cho những sắc màu - những cung bậc trong thế giới nội tâm của nhân vật trữ tình – chàng trai, thi sĩ đã sử dụng những sắc màu, những hình ảnh của thế giới tự nhiên: Tình yêu, niềm hi vọng … là màu hồng duyên dáng áo “em”, là “đuôi tóc dài” gợi cảm phía sau “em”. Còn nỗi buồn, nỗi thất vọng … là màn đêm đen kịt bao trùm khắp không gian quanh “anh”.
    Cùng với những sắc màu và những hình ảnh mang ý nghĩa biểu tượng ấy, nhà thơ đã sử dụng ngôn ngữ và giọng điệu phù hợp với nội dung cần biểu đạt: Giọng thơ tự sự với nhịp điệu chậm rãi. Ngôn từ giản dị, không cầu kì …
    Men theo dòng tâm trạng, lời kể dẫn người đọc vào một đoạn đời của nhân vật trữ tình: Chàng trai đang sống những ngày rất buồn. Nỗi buồn mênh mang, man mác … "Giữa dòng đời anh bước đi chầm chậm/ Màn đêm bao trùm không gian", thì “em” đến bất ngờ. Em duyên dáng làm sao với “Chiếc áo hồng ôm hình em bé nhỏ”! Em đáng yêu làm sao với “Đuôi tóc dài đung đưa vẫy gọi”! Anh choáng ngợp trước vẻ đẹp duyên dáng, đáng yêu ấy. Và nỗi buồn – màn đêm tan biến. Trong anh ngập tràn niềm vui và hi vọng: “tất cả sáng bừng lên”. Và anh cứ đi theo em - đi theo niềm hi vọng của đời anh. Đi mãi, đi mãi … đến khi có một dòng sông chắn ngang trước mặt. Em vẫn bước đi phía trước, còn anh nghi ngại tự hỏi mình: "Giữa đôi bờ đâu nhịp cầu mơ ước/Để anh có thể bước qua?". Anh chỉ đứng bên này sông, nhìn theo dáng em. Cho đến khi “bóng em dần nhoà”, “màu hồng” áo em cũng không còn nhìn rõ nữa … Và khi đó, quanh anh, màn đêm lại “ập đến”, dữ dội và mạnh mẽ hơn xưa. Có nghĩa là, lúc này, nỗi buồn trong anh trào dâng lớp lớp. Nỗi thất vọng trong anh chan chứa, tràn trề … "Màn đêm ập xuống/ Bao trùm tất cả không gian/ Bao trùm lên cả hồn anh". Và, như thế, với anh, em chỉ là ẢO ẢNH.

    Trả lờiXóa
  5. (Lời bình của N22 - Tiếp)

    Ta không trách những nỗi buồn đau, rằng nó làm cho con người bi luỵ. Ta không cười những niềm thất vọng, rằng nó làm chúng ta đi đến yếu hèn. Bởi hỉ, nộ, ái, ố … là những tình cảm rất tự nhiên của con người. Nó là mốc để phân biệt Con và Người. (Anh cứ buồn đi, một chút có sao đâu! Rồi thời gian sẽ chữa lành thôi! Sau màn đêm, bình minh sẽ tới mà … ) Nhưng ta trách cách nhìn cuộc đời của chàng trai – nhân vật trữ tình, để rồi mà buồn đau đến mức ấy, để rồi mà thất vọng đến nhường kia …
    Cách nhìn của “anh” đáng trách lắm, bởi anh ngộ nhận. Lẽ ra, anh phải nhận ra rằng: vầng hào quang chói lọi em, có phải để chiếu anh rạng ngời đâu! "Áo hồng" duyên dáng em, "đuôi tóc dài" đáng yêu em có phải dành cho anh ngắm, anh say đâu! Bởi em luôn đi “phía trước” anh mà! Anh cứ đi theo em đấy chứ! Lẽ ra, khi thấy em cố tình không đi cùng anh, anh nên dừng lại, hoặc rẽ sang ngả khác … Không có áo hồng duyên dáng, thì sẽ còn áo trắng tinh khôi, áo xanh mơ mộng mà! Không có "đuôi tóc dài" đáng yêu bởi vẻ mềm mại, thì sẽ còn tóc đuôi gà tinh nghịch, tóc ngang vai bồng bềnh cũng đáng yêu không kém kia mà! Sao còn cố tìm cái không thuộc về mình?
    Đã ngộ nhận rồi, anh còn yếu mềm, không quyết đoán nữa. Đã đi theo em đến dòng sông khát vọng, cớ gì mà không dám bước qua? Phải tìm ra cách để vượt sông. Đã cố tìm cái không thuộc về mình, thì phài “liều mình như chẳng có” một lần chứ! Cứ ngồi bên bờ mà đợi chờ may mắn ư? Đợi chờ mãi, trách gì "màn đêm" không "ập đến"! Màn đêm của khổ đau, thất vọng. Màn đêm của nỗi buồn dằng dặc bởi em đã xa rồi …
    Có lẽ, tôi là người thiếu tự tin, nên không có những khát vọng lớn lao. Có lẽ, tôi là người rất dễ bằng lòng với những gì mình có, nên không có những mơ ước xa vời … Nhưng, cũng có lẽ, bởi thế, nên tôi không thấy màn đêm dày đặc đến thế quanh mình. Từ đầu đến cuối bài thơ (Lối kết cấu đầu – cuối tương ứng), toàn là một "màn đêm" bao phủ, ngày một dày thêm. Tôi không thích màn đêm phủ dày đến thế trước mắt một chàng trai trẻ tuổi. Có thể có đêm đen, nhưng tôi vẫn muốn có ánh một ngày mới ở cuối bài.
    Rõ ràng, trong ẢO ẢNH, nếu nhân vật trữ tình không ngộ nhận, nếu anh bớt yếu mềm đi, thì nỗi thất vọng – màn đêm - sẽ không phủ dày đến thế.
    (N22)

    Trả lờiXóa
  6. Phó thường dân em thì bảo rằng, may mà anh NCT gặp cái dòng sông chắn ngang ấy, để anh ngồi bên bờ (chắc lúc ấy anh có khóc tỉ ti ...). Khi cái áo hồng, tóc đuôi sam ấy biến mất, chắc anh cũng tiếc đứt ruột. Nhưng anh dã nhận ra đấy là ảo ảnh. Nếu không, anh cứ đi theo mãi, theo mãi ... rồi lạc mất đường về!

    Trả lờiXóa
  7. Ha ha ha... Chết vì cười mất thôi

    Trả lờiXóa
  8. Anh NCT mời phụ huynh đi cùng ạ?

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Phụ huynh Anh NCT yếu quá, ra biển phải mặc áo ấm hê,hê...!

      Xóa
    2. Hai ND 13:01 và 13:05 nhìn hình một trong hai chị (trong ảnh,chụp cùng anh NCT) lại nhìn thành ảo ảnh rồi. Cũng chẳng trách hai bạn được, bởi đó đúng là "ảnh" mà. Ảnh, thì có người đẹp hoặc xấu hơn bên ngoài. Có ai chắc được mình trong ảnh không bị ai đó bảo là "phụ huynh" của "người cũ"? Nhưng đôi khi, có những điều người ta chỉ nghĩ, mà chẳng nên nói ra. Hoặc có nói ra thì nói bằng cách khác. Nếu không, người nghe sẽ đánh giá mình ngược lại đấy!

      Xóa
  9. Anh NCT ơi, Anh POST ảnh đã xin phép nguyên lớp trưởng và chị tóc dài ngày xưa của Anh chưa ?

    Trả lờiXóa
  10. Em không thích anh NCT đăng ảnh ở Đồ Sơn năm 2010 và bảo rằng đấy là thực tại của ảo ảnh. Có khi ngày xưa vẫn là thực tại ấy thôi, còn ảo ảnh là do anh nhìn ra thế đấy chứ. Nói như N22, trách là trách anh cử ảo vọng ... Giá mà chỉ có bài thơ ẢO ẢNH, cạnh đó là áo hồng, tóc dài đuôi sam ... dù gì thì đó cũng là một góc nhìn cuộc đời ở tuổi hai mươi. Sao anh lại tỉnh táo đến phũ phàng, khi mà đưa ảnh hôm nay lên, để mọi người cười, gọi đó là phụ huynh của anh?

    Trả lờiXóa
  11. Sao không thấy anh Lương Quốc Dũng hả anh NCT?

    Trả lờiXóa
  12. Khiếp! Anh E 22:53 nói mà khẩu khí cứ như là hậu duệ của tác giả Tam quốc diễn nghĩa ấy nhể (Trời đã sinh ra Du, sao còn sinh ra Lượng?). Em cứ khách quan mà nhìn nhận thế này: Hơn 30 năm trước, NCT và LQD ngang tài (cùng lớp BK, cùng giỏi làm thơ), nhưng NCT không có được trái tim "em" vì NCT "ảo" quá. Ngày nay, NCT chả được đứng sát cạnh "em" là gì? (Trong ảnh đấy!). Song, suy đến cùng, trời sinh ra cả NCT và LQD là đúng, bởi trời sinh ra hai anh này để cho các em khác, chứ có phải để cho "em" ẢO ẢNH đâu, có anh nào trong hai anh có được em ảo ảnh ấy đâu!

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Bạn ND 9:25 nói chí phải, cả 2 anh NCT và LQD cần phải có ở trên đời này chứ, sao lại không?

      Xóa
  13. Qua lời bình của bác Thichdoctho, tôi thấy bài thơ Ảo ảnh của NCT có thể đứng chung tuyển tập với bài Tháng hai gọi sấm của NXH rồi.

    Trả lờiXóa
  14. Hình tượng trong thơ ca bao giờ cũng mang ý nghĩa khái quát và triết lý. Còm mức độ rộng hẹp đến đâu thì tùy thuộc vào cảm nhận của người đọc. Thichdoctho có quyền suy diễn về ý nghĩa của ẢO ẢNH. Nhưng nói rằng bài thơ này "bài thơ Ảo ảnh NCT viết với một tâm trạng khác với tâm trạng của anh khi yêu và bị thất tình" thì tôi không nhất trí. Nó vẫn bắt đầu từ tâm trạng thất vọng vì thất tình. NCT chẳng đưa ảnh một phụ nữ và bảo rằng đó là thực tại của ẢO ẢNH đấy sao? "Em" trong thơ không chỉ là "em", tất nhiên rổi, nhưng ban đầu vẫn là "em", rồi mới là X, Y, Z ... gì gì khác nữa.

    Trả lờiXóa
  15. Tôi cho rằng, người như NCT chẳng bao giờ đau khổ quá 1 tuần vì thất tình đâu. Một con người luôn hài hước và lạc quan trước cuộc đời đến thế cơ mà. Việc dán thêm bức ảnh những người bạn cũ chỉ là một chiêu câu khách mà thôi (chiêu này NCT rất giỏi vì đã từng làm báo và nhiều lần thể hiện trên blog này). Chắc lúc đó NCT biết sẽ phải nhập ngũ sau khi tốt nghiệp đại học nên chán chường, mượn hình ảnh cô gái tóc dài để nói lên sự thất vọng của mình. Hãy đọc những câu chuyện NCT kể khi vào quân đội chẳng thấy anh ta nhớ người cũ một chút nào, những bài thơ NCT viết sau khi vào quân đội cũng rất lạc quan. Tuy nhiên, cách nhìn nhận bài thơ của N22 tôi thấy cũng rất hay hợp với tình cảnh một người yêu sâu sắc mà không được đáp lại. Cùng một bài thơ có những cách khai thác ý tưởng khác nhau là do quan niệm của mỗi người đọc, không nên bắt người này phải theo quan niệm của người kia.Vấn đề là cách khai thác nào nhận được sự hưởng ứng của số đông thôi.

    Trả lờiXóa
  16. Tôi rất thích thơ ở blog E, nên đọc kỹ cả thơ và lời bình thơ. Tôi thấy, N22 và thichdoctho bình ẢO ẢNH của NCT có phải là những cái nhìn khác nhau đâu! N22 khai thác lớp nghĩa hiển ngôn trong bài thơ (tâm trạng thất tình) rồi khái quát thành lớp nghĩa hàm ngôn rất ngắn gọn (nỗi thất vọng trong cuộc sống). Còn thichdoctho thì tập trung khai thác sâu lớp nghĩa hàm ngôn. Có thể tuổi tác, giới tính, nghề nghiệp ... cho mỗi người một cách nhìn sâu về hướng nào. Những người khác cũng vậy, có thể nhìn sâu về khía cạnh khác nữa. Nhưng cơ bản là đây là hai cách nhìn thống nhất. Nếu bổ sung cho nhau, sẽ có một cái nhìn toàn diện về thơ đấy chứ! Tôi cho rằng, N22 và thichdoctho đúng là một CẶP ĐÔI HOÀN HẢO khi đánh giá thơ ca. Chúc mừng blog E có được những cây bút bình thơ như thế!

    Trả lờiXóa